مراحل ترخیص کالا شامل فرآیندی چند مرحلهای است که واردکنندگان کالا ملزم به طی آن برای ورود قانونی کالا به کشور هستند. این فرآیند با ثبت اظهارنامه در سامانه گمرکی آغاز میشود. در این مرحله، اطلاعات مربوط به کالا، از جمله نوع، تعداد، ارزش و مبدا، به دقت درج میگردد.
پس از ثبت اظهارنامه، نوبت به ارزیابی کالا و تعیین ارزش گمرکی آن میرسد. کارشناسان گمرک با بررسی اسناد و در صورت لزوم، معاینه فیزیکی کالا، ارزش آن را مشخص میکنند.
مرحله بعدی، محاسبه و پرداخت حقوق ورودی و سایر عوارض متعلقه است. این مبلغ بر اساس نوع کالا، ارزش آن و قوانین گمرکی تعیین میشود. پس از پرداخت هزینهها، کالا مورد بازرسی قرار میگیرد تا انطباق آن با اطلاعات اظهار شده و مجوزهای لازم تایید شود.
در نهایت، پس از طی مراحل فوق و اخذ مجوزهای لازم از سازمانهای مربوطه، پروانه گمرکی صادر شده و اجازه ترخیص و خروج کالا از گمرک داده میشود.
آشنایی با مفاهیم اولیه مراحل ترخیص کالا
ترخیص کالا چیست؟ ترخیص کالا به مجموعه اقدامات و تشریفاتی گفته میشود که برای واردات یا صادرات قانونی کالا از طریق گمرک انجام میگیرد. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که از زمان ورود کالا به قلمرو گمرکی کشور آغاز شده و تا خروج آن از گمرک و تحویل به صاحب کالا ادامه مییابد. ترخیص کالا در بندر عباس، از اهمیت بالایی در تجارت ایران برخوردار است. هدف اصلی از ترخیص کالا، نظارت بر ورود و خروج کالا، جلوگیری از قاچاق و تضمین رعایت قوانین و مقررات تجارت بینالملل است.
موفقیت در مراحل ترخیص کالا از گمرک شهید رجایی و یا سایر گمرکات مستلزم آشنایی با قوانین و مقررات گمرکی، ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز و همکاری با ترخیصکاران مجرب است. علاوه بر موارد فوق، عوامل دیگری نیز بر ترخیص کالا تاثیرگذار هستند، از جمله:
نوع کالا: کالاهای مختلف مشمول قوانین و مقررات متفاوتی هستند.
مبدا و مقصد کالا: کشور مبدا و مقصد میتواند بر تشریفات گمرکی تاثیرگذار باشد.
روش حمل و نقل: حمل و نقل هوایی، دریایی یا زمینی هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند.
درک صحیح مفاهیم اولیه فرایند ترخیص کالا، از جمله قوانین و مقررات گمرکی، اسناد مورد نیاز، روشهای ارزیابی و انواع مجوزها، برای واردکنندگان و صادرکنندگان کالا ضروری است. این امر موجب تسهیل “مراحل ترخیص کالا”، کاهش هزینهها و جلوگیری از تاخیر در تحویل کالا میشود.
همه چیز درباره مراحل ترخیص کالا
اولین قدم از مراحل ترخیص کالا از گمرک چیست؟
ثبت اظهارنامه گمرکی اولین و مهمترین گام در مراحل ترخیص کالا محسوب میشود. این سند حاوی اطلاعات جامع و دقیقی از کالا، از جمله مشخصات فنی، تعداد، وزن، ارزش، مبدا و مقصد است. اظهارنامه گمرکی باید توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او، ترخیصکار، به صورت الکترونیکی از طریق سامانه EPL به گمرک ارائه شود. در این مرحله، استفاده از امکاناتی مانند خدمات ترخیص کالا در شهید رجایی میتواند به شما در تسریع و تسهیل فرآیند کمک کند.
اطلاعات مندرج در اظهارنامه باید دقیق، کامل و مطابق با واقعیت باشد. هرگونه اشتباه یا نقص در اطلاعات میتواند منجر به تاخیر در مراحل ترخیص کالا، تحمیل جریمه و یا حتی مصادره کالا شود.
مهمترین اطلاعاتی که در اظهارنامه گمرکی باید درج شود عبارتند از:
- اطلاعات هویتی صاحب کالا و ترخیصکار
- مشخصات کامل کالا (شامل نوع، جنس، مدل، تعداد، وزن و …)
- اطلاعات مربوط به مبدا و مقصد کالا
- ارزش کالا و اسناد مربوط به خرید آن
- اطلاعات مربوط به حمل و نقل کالا (مانند بارنامه، بیمه نامه)
- اطلاعات مربوط به مجوزهای لازم برای ترخیص کالا
پس از ثبت اظهارنامه و تایید اطلاعات توسط گمرک، یک شماره کوتاژ به آن اختصاص داده میشود که این شماره مبنای پیگیری صفر تا صد مراحل ترخیص کالا خواهد بود.
ارزیابی کالا و تعیین ارزش گمرکی چیست؟
ارزیابی کالا و تعیین ارزش گمرکی یکی از مراحل ترخیص کالا است که پس از ثبت اظهارنامه گمرکی انجام میشود. این مرحله به منظور محاسبه حقوق ورودی و سایر عوارض گمرکی و همچنین جلوگیری از کم اظهاری و تقلب در ارزش کالا صورت میگیرد. در این مرحله، همکاری با یک ترخیص کار شهید رجایی مجرب میتواند به شما در تعیین دقیق ارزش گمرکی و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند.
ارزش گمرکی کالا بر اساس (قانون ارزش گمرکی) و مقررات اجرایی آن تعیین میشود. روش اصلی تعیین ارزش گمرکی، روش (ارزش معامله) است که بر اساس قیمت واقعی پرداخت شده برای کالا در معامله بین خریدار و فروشنده محاسبه میشود.
در مواردی که امکان استفاده از روش ارزش معامله وجود نداشته باشد، از روشهای جایگزین مانند روش ارزش معامله کالاهای مشابه، روش ارزش معامله کالاهای همسان، روش کسر، روش محاسبه به عقب و روش آخرین حربه استفاده میشود.
- عوامل موثر بر ارزش گمرکی کالا:
- قیمت خرید کالا
- هزینههای حمل و نقل و بیمه تا محل ورود به گمرک
- هزینههای بستهبندی، بارگیری و تخلیه
- حقالزحمه و کارمزد مربوط به معامله
- هزینههای مربوط به حقوق مالکیت معنوی
تعیین صحیح ارزش گمرکی کالا اهمیت زیادی در مراحل ترخیص کالا دارد و میتواند بر میزان حقوق ورودی و عوارض گمرکی تاثیر قابل توجهی داشته باشد.
پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی چیست؟
پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی یک رویه ترخیص کالا است که پس از تعیین ارزش گمرکی کالا انجام میشود. این مرحله نقش مهمی در تامین درآمد دولت و تنظیم سیاستهای تجاری کشور دارد. حقوق ورودی به مالیاتهایی اطلاق میشود که بر کالاهای وارداتی وضع میشود و میزان آن به نوع کالا، ارزش گمرکی و مبدا آن بستگی دارد.
عوارض گمرکی نیز نوعی هزینه اضافی است که بر برخی کالاهای وارداتی اعمال میشود. هدف از وضع عوارض گمرکی میتواند حمایت از تولید داخلی، کنترل واردات کالاهای خاص و یا اهداف سیاسی باشد.
روشهای پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی:
- پرداخت الکترونیکی از طریق سامانه EPL
- پرداخت حضوری در شعب بانکهای عامل
مدارک لازم برای پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی:
- اظهارنامه گمرکی
- قبض ارزش گمرکی
- مدارک هویتی صاحب کالا
پس از پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی، یک رسید پرداخت به واردکننده تحویل داده میشود که به عنوان مدرک پرداخت در مراحل ترخیص کالا مورد استفاده قرار میگیرد. عدم پرداخت به موقع این هزینهها میتواند منجر به تاخیر در ترخیص کالا و تحمیل جریمه شود.
بازرسی کالا: تطبیق با اسناد و استانداردها
بازرسی کالا یکی از مراحل ترخیص کالا است که پس از پرداخت حقوق ورودی و عوارض گمرکی انجام میشود. هدف از این مرحله، کنترل کالا از نظر کمی و کیفی و تطبیق آن با اطلاعات اظهار شده در اظهارنامه گمرکی و همچنین استانداردهای ملی و بینالمللی است.
بازرسی کالا توسط کارشناسان گمرک و در صورت لزوم با همکاری سایر سازمانهای ذیربط مانند سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، سازمان حفاظت محیط زیست و … انجام میشود. روشهای بازرسی کالا متنوع بوده و میتواند شامل بازرسی فیزیکی، بازرسی اسنادی و بازرسی آزمایشگاهی باشد.
در بازرسی فیزیکی، کالا از نظر تعداد، وزن، ابعاد، نوع بستهبندی و وضعیت ظاهری مورد بررسی قرار میگیرد. در بازرسی اسنادی، اسناد و مدارک مربوط به کالا مانند فاکتور، بارنامه، گواهی مبدا و مجوزهای لازم مورد بررسی و کنترل قرار میگیرد. در بازرسی آزمایشگاهی، نمونههایی از کالا به آزمایشگاه ارسال شده و از نظر کیفیت، سلامت و ایمنی مورد آزمایش قرار میگیرد.
در صورت تایید انطباق کالا با استانداردها و مقررات، مجوز ترخیص صادر میشود. در غیر این صورت، کالا متوقف شده و تا زمان رفع نقص و یا انجام اصلاحات لازم، اجازه ترخیص نخواهد داشت. بازرسی کالا یکی از مهمترین مراحل ترخیص کالا است که نقش موثری در حفظ منافع ملی، حمایت از مصرفکنندگان و تامین سلامت و ایمنی جامعه دارد.
اخذ مجوزهای لازم از سازمان های مربوطه
اخذ مجوزهای لازم از سازمانهای مربوطه یکی از مراحل ترخیص کالا است که بسته به نوع کالا و مقررات مربوطه انجام میشود. این مجوزها به منظور حصول اطمینان از انطباق کالا با استانداردهای ملی، مقررات بهداشتی و ایمنی، و سایر قوانین و مقررات کشور صادر میشوند.
| سازمان صادرکننده مجوز | نوع کالا |
| سازمان ملی استاندارد ایران | کالاهای مشمول استاندارد اجباری |
| وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی | مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی، دارو و تجهیزات پزشکی |
| سازمان حفاظت محیط زیست | کالاهای مضر برای محیط زیست |
| وزارت جهاد کشاورزی | محصولات کشاورزی و دامی |
| سازمان انرژی اتمی ایران | مواد رادیواکتیو و تجهیزات هستهای |
اخذ مجوزهای لازم معمولاً قبل از ورود کالا به گمرک انجام میشود و باید در زمان ثبت اظهارنامه گمرکی به گمرک ارائه شود. عدم ارائه مجوزهای لازم میتواند منجر به تاخیر در مراحل ترخیص کالا و یا حتی مصادره کالا شود.
ترخیص نهایی و خروج از گمرک چیست؟
ترخیص نهایی و خروج کالا از گمرک آخرین مرحله از مراحل ترخیص کالا است. پس از طی مراحل قبلی، از جمله ثبت اظهارنامه، ارزیابی کالا، پرداخت حقوق ورودی، بازرسی و اخذ مجوزهای لازم، در صورت عدم وجود هرگونه مانع و یا مغایرت، پروانه گمرکی صادر میشود. پروانه گمرکی سندی است که مجوز خروج کالا از گمرک را به صاحب کالا میدهد.
پس از صدور پروانه گمرکی، صاحب کالا یا نماینده قانونی او میتواند با ارائه این سند و سایر مدارک لازم به انبار گمرک مراجعه و کالا را تحویل بگیرد. در این مرحله، هزینههای انبارداری و سایر هزینههای مربوطه نیز باید پرداخت شود.
خروج کالا از گمرک میتواند به صورت مستقیم و یا با استفاده از خدمات شرکتهای حمل و نقل انجام شود. در هر صورت، صاحب کالا مسئول حمل و نقل کالا تا مقصد نهایی و رعایت مقررات مربوطه است.
سخن پایانی
همانطور که مطالعه کردید، مراحل ترخیص کالا شامل فرآیندی پیچیده و چند مرحلهای است که نیازمند آشنایی با قوانین و مقررات گمرکی، ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز و همکاری با ترخیصکاران مجرب است. درک صحیح این مراحل و نکات مهم آن میتواند به تسهیل تجارت، کاهش هزینهها و جلوگیری از تاخیر در ترخیص کالا کمک کند.
امیدواریم این مقاله توانسته باشد اطلاعات مفیدی در مورد مراحل ترخیص کالا در اختیار شما قرار دهد. در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام، میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
